Voor de rondleiding op de begraafplaats -waar onder een zalig herfstzonnetje de grafmonumenten, de opschriften en de symboliek werden besproken- was er eerst een interessante uiteenzetting in het stadskantoor. Daar werd ingezoomd op de historiek achter de begraafplaats die in 1833, enkele jaren na het ontstaan van België, werd geopend en op heden een 3.000-tal zeer diverse graven telt: van praalgraven en grafkapelletjes, vooral langs de lanen, over eenvoudige graven tot militaire graven, het monument voor de oorlogsslachtoffers en nog zoveel meer.
Typisch voor de begraafplaats aan de Bruggestraat is dat dit alles zowat kris-kras door elkaar heen staat, dit omdat het lange tijd onduidelijk was hoe de toekomst eruit zag voor deze begraafplaats, waardoor er in tegenstelling tot op andere begraafplaatsen ook weinig graven werden verwijderd.
De grafmonumenten op de begraafsplaats geraakten natuurlijk door de tijd heen meer en meer in verval. Dankzij de bescherming komen er nu deels middelen van de Vlaamse overheid en kan het ongetwijfeld lange werk opgestart worden om alles wat waardevol is zo goed als mogelijk te renoveren of te fixeren / voor verder verval behoeden.
De oudste grafconcessie (eeuwigdurend recht) dateert van 1850 voor de voormalige burgemeester Louis-Benoit Moke. De grafconcessies zijn sinds 1971 niet meer zo eeuwigdurend want om de 50 jaar moeten ze verlengd worden. Dit kan kosteloos maar er moet wel een familielid zijn handtekening voor komen zetten, en wellicht zal dit bij velen door de tijd heen achterwege blijven.
In de toekomst wil de stad Torhout van de begraafplaats weer meer een publieke ruimte maken die toegankelijk is en met veel groen, een parkbegraafplaats. Zo zal de begraafplaats waar de evolutie de facto wat was stilgevallen sinds de opening van de nieuwe begraafplaats in 1974, net zoals de voorbije 185 jaar blijven leven en evolueren.
Intrigerend detail doorheen de uiteenzetting: de kunsthistorica Anne-Mie Havermans liet weten nog op zoek te zijn naar een foto van de toegangspoort. De toegangspartij werd in 1838 geplaatst en was van de hand van Van Caneghem. De toegangspoort werd pas in 1992 afgebroken om plaats te maken voor het rondpunt. Bizar genoeg, alhoewel dit amper 25 jaar geleden is, vond men van die poort nog geen foto's terug, het is ook niet geweten waar de poort heen is gegaan. Wie hierover meer informatie of de gegeerde foto heeft, kan de Geschied- en Heemkundige Kring Torhout er ongetwijfeld mee verblijden.
Nuttige links:
- omschrijving volgens de inventaris onroerend erfgoed
https://inventaris.onroerenderfgoed.be/erfgoedobjecten/87297
- geschied- en heemkundige kring Houtland - Torhout
http://www.heemkundetorhout.be/
